مقاوم سازی ساختمان کج شده

کج شدگی سازه در ساختمان های زیادی قابل مشاهده است که اغلب آنها ساختمان های تاریخی می باشند . که بدلیل عدم دسترسی به اسناد و نقشه های سازه ای آنها و قرارگیری آنها در مرکز تاریخی شهر ، مطالعه و مقاوم سازی ساختمان کج شده ی آنها به تاخیر می افتد و اغلب بخاطر جذابیت های توریستی ساختمان کج شده ی آنها ، اصلاح نمی گردد . اما همچنان بدلیل اثرات برون محوری نیروهای داخلی و انحراف در اجزای باربر ساختمان نمی توان از خطرات آن چشم پوشی کرد . کج شدگی ساختمان در برخی سازه ها فقط امکان خدمات رسانی و سرویس دهی به کاربران را مخدوش می کند و در برخی موارد نیز نشانگر وجود خطرات جدی مبتنی بر فرو ریزش در آینده خواهد بود و با توجه به اینکه شاقولی کردن ساختمان کج شده به سهولت انجام پذیر نمی باشد ، در هر یک از موارد ذکر شده تمامی شواهد باید به دقت مطالعه ، تحلیل و بررسی گردد .
در برخی موارد ممکن است علی رغم وجود سختی و مقاومت کافی در ساختمان و عدم مشاهده ی شواهدی مبنی بر وجود ترک ،‌ مقاوم سازی ساختمان کج شده به تعویق بیافتد . باید توجه داشت که حتی در این شرایط نمی توان از اصلاح ساختمان کج شده چشم پوشی کرد . چراکه ممکن است بدلیل اثرات ناشی از نیروهای داخلی ایستایی سازه دچار اختلال گردد . کج شدگی بیشتر در ساختمان های بلند مرتبه و باریک مثل برج ها رخ می دهد که با اندکی انحراف از زاویه قائم پدیده ی واژگونی رخ خواهد داد، در چنین شرایطی شاقولی کردن سازه و مقاوم سازی ساختمان کج شده برای پیش گیری از خطرات احتمالی گسیختگی و فرو ریزش ضروری است .
بطور کلی کج شدگی و انحراف ساختمان از حالت قائم در سازه های مسکونی می تواند دلایل متعددی نظیر ؛ نشست غیر یکنواخت زمین که ناشی از دلایل مختلفی نظیر ؛ وجود خاک نرم و ضعیف ، خاک های تحکیم یافته نشده و تورمی در زیر ساختمان ، تغییر سطح آب زیرزمینی ، فعالیت های حفاری و ... بروز می کند که ممکن است خود را با علاميم متععدی مثل ترک در بتن و بخش های داخلی سازه ، مشکل باز و بسته شدن در ها ، انحنای غیر معمول سقف و ... نشان دهد .

اصلاح ساختمان کج شده

ساختمان کج شده باید به دقت مورد مطالعه و بررسی قرار بگیرد تا به راه حل های مهم جهت تعمیر و اصلاح ساختمان کج شده دست پیدا کرد ، چراکه معیار مجاز نشست ساختمان با تحلیل استاتیک مقاومت هر سازه مشخص می گردد . عموما دو رفتار اشتباه با ساختمان کج شده صورت می گیرد ، در برخی موارد سازه هایی با بیش از ۵٪ کج شدگی بدلیل عدم مطالعه و تحلیل سازه توسط افراد متخصص تصور می شود که کج شدگی ساختمان یک حادثه ی غیر قابل تعمیر و مرمت است ،‌بنابراین بدون بررسی امکان شاقولی کردن ، آنرا تخریب می کنند . در مواردی دیگر که زاویه ی انحراف از محور قائم کمتر است تصور می شود که مشکل بوجود آمده تنها در خدمات رسانی مناسب اختلال ایجاد می کند و با وجود بروز مشکل برای ساکنین خطرات احتمالی آن نادیده گرفته می شود بنابراین عملیات تعمیر و اصلاح ساختمان کج شده فراموش می گردد یا با تاخیر مواجه می گردد .
کج شدگی ساختمان می تواند مشکلاتی نظیر ؛ بروز مشکلات در دکوراسیون و معماری ، زهکشی ، سیستم های لیفت و .... بوجود بیاید . طبق مطالعه های صورت گرفته مشخص شده که ساکنین انحراف های ۲۰ الی ۲۵ میلی متر را احساس می کنند و انحراف بیش از این مقادیر می تواند خدمات ارائه ی سرویس را به ساکنین و کاربران دچار اختلال کند .
در اخر در صورتی که مقدار کج شدگی ساختمان با انحراف قابل توجهی همراه بود ، لازم است شرایط مربوطه برای مقدمات مطالعات و بررسی فراهم گردد . مهم ترین بخش مطالعات پیش از اصلاح و مقاوم سازی ساختمان کج شده مربوط به شناسایی دقیق و با جزئیات پارامترهای مربوط به خاک زمین سازه است . خاک های نامناسب عموما نظیر خاک های با ظرفیت باربری و سختی کم ،‌خاک های متورم و میان لایه ای می باشند که باید در تمام مراحل در نظر گرفته شوند .
از دیگر بخش های مهم مطالعات مربوط به اصلاح و مقاوم سازی ساختمان بررسی دلایل انحراف و کج شدگی سازه می باشد که تحقیقات و اندازه گیری های ژئوتکنیکی و جغرافیایی در این بخش از اهمیت بالایی برخوردار است . ضمنا لازم است اندرکنش خاک و پیش بینی عملکرد سازه طی عملیات مقاوم سازی ساختمان با استفاده از آزمایش های مناسب و روش های عددی اندازه گیری و مدلسازی گردد . در نهایت با بررسی هریک از روش های مقاوم سازی ساختمان کج شده ،‌بهترین راهکار بهسازی لرزه ای سازه انتخاب می گردد .

علل کج شدگی ساختمان :

۱- کج شدگی ساختمان بدلیل ویژگی های نامناسب بستر سازه (ظرفیت باربری پایین بستر ، آماده سازی نامطلوب زمین برای پی ، تحکیم غیریکنواخت پی ،‌بروز تغییر در شرایط آب زیرزمینی بستر)
۲- کج شدگی ساختمان بدلیل ویژگی های نامناسب پی ساختمان
۳- کج شدگی ساختمان بدلیل فعالیت های انسانی (مستقیم و غیر مستقیم)

راهکارهای مقاوم سازی ساختمان کج شده :

راه های تعمیر ساختمان کج شده و شاقولی کردن سازه ی منحرف شده به سه گروه عمده تقسیم می گردد که پس تعیین مقاومت ساختمان و با نظر متخصصین نسبت به انتخاب مناسب‌ترین روش اقدام می‌شود.
۱- حذف خاک زیرین و بدنبال آن نشست اجباری بخش های مرتفع سازه
۲- بالا بردن قسمت های کوتاه تر سازه
۳- ترکیب دو راهکار بالا
۴-تزریق بتن به زیر پی