زینک ریچ اپوکسی

زینک ریچ اپوکسی نوعی پوشش محافظ و ضد خوردگی است که در صنایع مختلف کاربردی متنوعی دارد. از کاربرد‌های متداول زینک ریچ در اتصال به سطوح فلزی سازه و پیشگیری از خوردگی میلگرد در بتن است. زینک ریچ اپوکسی عموما به همراه لایه از پوشش رویه اپوکسی یا پلی یورتان برای محافظت از اجزای فولادی سازه استفاده می‌شوند. 
 

زینک ریچ چیست؟

زینک ریچ نوعی پوشش محافظ با خاصیت ضد خوردگی با ماهیت فیزیکی پودری است که از قدرت اتصال بالایی به سطوح فلزی برخوردار است. زینک ریچ اپوکسی حاوی درصد بسیار زیادی گرد روی است که با هدف پیشگیری از زنگ زدگی سطوح فلزی و افزایش طول عمر مفید سازه مورد استفاده قرار می‌گیرد. از نظر ترکیب شیمیایی زینک ریچ اپوکسی حاوی عنصر روی است که از آن در فرآیند آبکاری استفاده می‌شود و مانع از زنگ زدگی سطوح فلزی می‌شود و به این شکل سبب حفاظت از سطوح فلزی در برابر شرایط جوی مختلف می‌شود. نحوه‌ی عملکرد زینک ریچ اپوکسی در پیشگیری از فرسودگی سازه‌های فلزی از طریق ایجاد حفاظت کاتدی از سازه‌های فلزی است. این محصول در صنایع مختلف از جمله ساختمان کاربرد دارد و بطورکلی مانع از زنگ زدگی سطوح فلزی از جمله زنگ زدگی میلگرد در بتن بویژه در شرایط آب‌و‌هوایی سخت می‌شود و از این ظریق سبب تقویت سازه‌های فولادی می‌شود. 
 

رنگ زینک ریچ اپوکسی

نحوه‌ی عملکرد رنگ‌ها عادی ساختمان از طریق ایجاد حفاظ غیرقابل نفوذ آب بین فلزات و رطوبت هواست اما زینک ریچ اپوکسی‌ها با ایجاد حفاظت کاتدی روی سطوح فلزی سبب ایجاد خاصیت بازدارنده در آن‌ها می‌شوند. رنگ زینک ریچ اپوکسی علاوه بر استفاده به عنوان پوشش مستقل اغلب قابلیت استفاده به همراه رنگ یا اپوکسی‌ها را جهت استفاده در سطوح دارند. روکش زینک ریچ به همراه یک آستر مورد استفاده قرار می‌گیرد که این آستر به عنوان پوشش دوم مانع از خوردگی سطوح می‌شود. زینک ریچ اپوکسی به عنوان آستر در بخش زیرین اپوکسی یا پلی یورتان یک لایه به عنوان پشتیبان جهت پیشگیری از زنگ زدگی سطوح فلزی ایجاد می‌کند. 
 

پوشش زینک ریچ

یکی از مزایای پوشش‌های زینک ریچ داشتن حفاظت بازدارند و حفاظت کاتدی بطور همزمان است. پوشش‌ زینک ریچ یک ماده‌ی چسبنده‌ی مناسب برای سطوح گالوانیزه جدید و هوازده است. پوشش‌های زینک ریچ خصوصیاتی مشابه روکش‌های روی گالوانیزه دارند. پوشش‌های زینک ریچ با داشتن حداقل ۶۵٪ روی کاربرد‌های متفاوتی در ساختمان دارند. این مواد بدلیل داشتن کاربرد آسان نقش مهمی در تعمیر روکش‌های گالوانیزه‌ی آسیب دیده دارند.

بتونه رنگ زینک ریچ

بتونه رنگ زینک ریچ اپوکسی نوعی پوششی با خاصیت محافظت گالوانیک است. بتونه رنگ زینک ریچ اپوکسی خاصیت یکپارچه سازی ندارد و حین بروز خوردگی فعال می شود. عنصر روی بکار رفته در بتونه رنگ زینک ریچ اپوکسی ها به دلیل داشتن فعالیت الکتریکی بیشتر نسبت به فولاد، حین برخورد سازه با رطوبت به عنوان آنود قربانی شوند عمل می کند و مانع از زنگ زدگی فولاد می شود. به این ترتیب بتونه رنگ زینک ریچ اپوکسی در برابر زنگ زدگی از سازه محافظت می کند. به طور کلی منیزیوم، آلومینیوم و روی از جمله فلزهای فعالی هستند که به عنوان پوشش گالوانیک مورد استفاده قرار می گیرد.
 

خواص بتونه رنگ زینک ریچ 

انواع بتونه های رنگ رینک ریچ اپوکسی شامل پوشش های رنگ زینک ریچ آلی و غیر آلی هستند. 
بتونه های رنگ زینک ریچ اپوکسی غیرآلی عبارتند از: 
۱-می توان بتونه های رنگ زینک ریچ اپوکسی را بدون پوشش های فوقانی در محیط هایی با جو معتدل اجرا کرد.
۲-برای رنگ پایه بتونه های زینک ریچ اپوکسی می توان از سیلیکات استفاده کرد
۳- بتونه های رنگ زینک ریچ اپوکسی حاوی مقدار بیشتری روی بوده و قابلیت حفاظت گالوانیکی مناسب تری را ارائه می دهند
۴- بتونه های رنگ زینک ریچ اپوکسی برای دستیابی به دوام و اثربخشی نیازمند انفجار ساینده و یا سفید می باشند. 
۵- بتونه های رنگ زینک ریچ اپوکسی را بوسیله ی اسپری استفاده می کنند.
بتونه های رنگ زینک ریچ اپوکسی آلی عبارتند از:
۱- بتونه های رنگ زینک ریچ اپوکسی عموما برای حفاظت طولانی مدت به عنوان پوشش فوقانی مورد استفاده قرار می گیرند. 
۲-رنگ پایه ی مورد استفده برای زینک ریچ اپوکسی آلی می تواند رنگ های اپوکسی یا آلکیدی باشد.
۳-استفاده از بتونه های زینک ریچ اپوکسی آلی ساده تر است. 
۴-برای استفاده از بتونه زینک ریچ اپوکسی آلی می توان از غلطک ها یا قلمو استفاده کرد. 
۵-بتونه های زینک ریچ اپوکسی آلی عموما به عنوان یک پوشش نگهدارنده برای زینک ریچ اپوکسی های غیرآلی تعریف می شوند
۶-بتونه زینک ریچ اپوکسی های آلی از سهولت بالایی در اجرا برخوردارند. 

 
نحوه‌ی استفاده از زینک ریچ اپوکسی

زینک ریچ اپوکسی در هر اندازه و شکلی قابل استفاده است. پیش از استفاده از زینک ریچ اپوکسی باید سطوح فلزی با دقت بالا پاکسازی شوند. نحوه‌ی پاکسازی سطوح فلزی از طریق شن باران کردن در حد فلز سفید (اس اس پی سی-اس پی ۵)، تمیز کردن سطح از مواد شیمیایی و گرد و غبار (اس اس پی سی-اس پی ۶) و یا فلز سفید( اس اس پی سی-اس پی ۵) می باشد. برای تولید یک ترکیب یکنواخت گرد روی باید با یک وسیله‌ی پلیمریک ترکیب شود. گرد روی ترکیب شده با مواد چسبنده‌ی ارگانیک و غیر ارگانیک با استفاده از برس یا اسپری مورد استفاده قرار می‌گیرند. 
 

روش اجرای زینک ریچ اپوکسی 

پوشش های زینک ریچ اپوکسی هم با شکل اسپری و هم با استفاده از غلطک و قلمو قابل اجرا هستند. برای اجرای پوشش های زینک ریچ باید با موارد زیر توجه کرد: 
۱-لازم است تمام تجهیزات مورد استفاده برای اجرای زینک ریچ اپوکسی با استفاده از تینر کاملا پاکسازی شوند.
۲- جز یک پوشش های زینک ریچ اپوکسی باید به طور کامل با استفاده از میکسر مخلوط شود تا بافتی یکدست پیدا کند. 
۳-پس از میکس شدن جز ۱، جز بعدی به آن افزوده شده و مجددا با استفاده از میکسر به مدت ۵ دقیقه مخلوط می گردد 
۴-لازم است تنها به مقدار مورد نیاز این پوشش رو تولید کرد چرا که مخلوط حاصل از ترکیب دو جز ۱ و ۲ از عمر کوتاهی برخوردار می باشند و باید بلافاصله پس از تولید مورد استفاده گیرند. 
۵-بهترین زمان برای استفاده از زینک ریچ اپوکسی ۲۰ تا ۳۰ دقیقه پس از آماده سازه ملات حاصل از اختلاط دو جز با یکدیگر است. 
۶-در صورت استفاده از زینک ریچ اپوکسی از طریق اسپری هوا لازم است به مقدار ۵ درصد از تینر استفاده گردد و در صورت عدم استفاده از اسپری هوا این مقدار به ۳ تا ۵ درصد کاهش پیدا می کند. 
۷-برای کسب اطمینان از ضخامت ایجاد شده و پوشش تمام نواحی سازه بهتر است اعمال زینک ریچ اپوکسی در دو مرحله انجام گیرد. 
۸-در آخر پس از اعمال زینک ریچ اپوکسی لازم است تمام تجهیزات و مقاطع به طور کامل پاکسازی شوند. 
 

ویژگی‌های زینک ریچ اپوکسی

۱)دارای قدرت مکانیکی اتصال به سطوح فلزی
۲)دارای ماهیت ارگانیک و غیرارگانیک
۳)قابلیت محافظت کاتدی ناشی از وجود عنصر روی در ترکیب شیمیایی
۴)سختی زیاد
۵)مقاومت شیمیایی مطلوب
۶)مقاومت بالا در برابر آسیب های ناشی از خوردگی 
۷)قابل استفاده به‌عنوان آستر ضدخوردگی در شرایط جوی نامناسب
 

کاربرد زینک ریچ 

زینک ریچ اپوکسی‌ها در موارد مختلفی از جمله پل‌ها، سازه‌های فلزی، تاسیسات گازی و نفتی، پالایشگاه‌ها، تاسیسات دریایی، ساحلی و بنادر کاربرد دارند. بعلاوه از زینک ریچ‌ها در رنگ آمیزی سازه‌های فلزی و سطوح خارجی مخازن و لوله‌ها در صنایع مختلف استفاده می‌شود. زینک ریچ اپوکسی با ایجاد پوشش محافظ به روی میلگرد فولادی مانع از زنگ زدگی میلگرد و تخریب بتن می گردد و به این شکل مقاومت بتن را افزایش می‌دهد.
 

مواد استفاده از زینک ریچ اپوکسی

بطور کلی از زینک ریچ اپوکسی ها به شکل گسترده برای پیشگیری از خوردگی سازه های فلوادی و عناصر آن، لوله های فلزی و قطعات فولادی که به گونه ای در معرض واکنش های شیمیایی خورنده قرار دارند، استفاده می شود. به دلیل ساختار شیمیایی به خصوص و فرمولاسیون پیشرفته زینگ ریج اپوکسی ها، از این مواد در مناطقی که در معرض دائمی و موقتی عوامل خورنده قرار می گیرند مثل مناطق ساحلی، پل های روی آب، تجهیزات و ماشین آلات و... استفاده می گردد. با این وجود پرایمر زینک ریچ اپوکسی را می توان برای بازسازی پوشش های صدمه دیده به روی سیلیکات و سطوح فلزی گالوانیزه استفاده کرد.
 

انواع زینک ریچ‌ها

زینک ریچ‌ها دو نوع مختلف ارگانیک و غیرارگانیک دارند که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
۱)زینک ریچ غیرارگانیک: در شرایطی که روکش‌های رویه سطح انجام نشود توصیه می‌شود بجای استفاده از روکش‌های زینک ریچ غیرارگانیک از روکش‌های زینک ریچ ارگانیک که از محافظت بالاتری برخوردارند استفاده گردد. روکش‌های غیرارگانیک با اسپری کردن استفاده می‌شوند. زینک ریچ‌های غیرارگانیک با سهولت بالاتری نسبت به زینک ریچ‌های ارگانیک پاکسازی می‌شوند. این روکش‌ها از مقاومت بالایی نسبت به حلال‌ها برخوردارند و تا ۷۰۰ درجه‌ی سانتی گراد را تحمل می‌کنند. 
۲)زینک ریچ ارگانیک:روکش‌های ارگانیک عمدتا به‌عنوان رویه سطوح مورد استفاده قرار نمی‌گیرند و به اندازه زینک ریچ ‌های غیر ارگانیک قابلیت حفاظت از سطوح را ندارند. زینک ریچ‌های ارگانیک علاوه بر اسپری با استفاده برس و غلظک نیز بکار گرفته می‌شوند. 
 

آستری زینک ریچ اپوکسی

آستری زینک ریچ اپوکسی یا پرایمر زینک ریچ اپوکسی نیز نوعی رنگ اپوکسی با هاردنر پلی آمید محسوب می شود که حاوی مفادیر بالایی از پودر روی یا زینک است. براساس استانداردهای معتبر شرکت ملی نفت M-TP-205 آستری زینک ریچ باید دارای مقادیر مشخصی از پودر روی و درصد جامد وزنی تعیین شده ای باشد.
 

پودر روی در آستری زینک ریچ اپوکسی

براساس جدول شماره ۵ استاندارد، آستری زینک ریچ اپوکسی باید در کمترین حالت ۷۰ درصد جامد وزنی داشته که طبق استاندارد ASTM D2369اندازه گرفته می شود. 
۱-مقدار پیگمنت موجود در آستری زینک ریچ اپوکسی باید حداقل ۸۳٪ وزن کل مواد جامد باشد. برهمین اساس بیشترین مقدار مجاز برای رزین ۱۷٪ در نظر گرفته می شود. و براساس استاندارد ASTM D2371 اندازه گیری می شود.
۲-براساس استاندارد ASTM D521 حداقل ۹۳٪ وزن آستری زینک ریچ اپوکسی باید شامل پیگمنت ها شود. 
۳-بر اساس استانداردهای موجود آستری زینک ریچ اپوکسی باید حداقل ۷۷٪ وزنی کل رنگ حاوی پودر روی باشد.
 

جلوگیری از خوردگی با آستری زینک ریچ اپوکسی 

از آستری زینک ریچ اپوکسی برای پیشگیری از خوردگی فولاد در صنایع نفت و گاز، پیتروشیمی، نیروگاه ها و... استفاده می شود. نحوه ی عملکرد آستری زینک ریچ اپوکسی در پیشگیری از خوردگی به شکلی است که هنگام تماس سطح فلزی با رطوبت، پودر روی بجای آهن در واکنش شرکت می کند و دچار خرودگی می شود بنابراین از زنگ زدگی فولاد جلوگیری می شود. حفاظت از زنگ زدگی فولاد تا زمانی ادامه دارد که پودر روی به مقدار کافی روی سطح مورد نظر وجود داشته باشد. بنابراین آستری زینک ریچ اپوکسی باید حاوی حداقل مقدار مشخصی پودر روی باشد.
 

نکات ایمنی استفاده از زینک ریچ اپوکسی 

بدلیل قایلیت اشتعال پذیری پوشش های زینک ریچ اپوکسی لازم است این مواد دور از اشعه، حرارت و حریق نگهداری شوند و مورد استفاده قرار گیرند. ضمنا لازم است محیط اجرای زینک ریچ اپوکسی مجهز به تهویه مناسب باشد تا مشکلی برای مجری ایجاد نشود. علاوه بر این لازم است حین استفاده از زینک ریچ اپوکسی ها از ماسک و دستکش استفاده شود. دمای نماسب برای نگهداری پوشش های زینک ریچ اپوکسی بین ۵ تا ۳۵ درجه سانتی گراد در نظر گرفته می شود.