ترمیم بتن یخ زده 

بتن بکار رفته در سازه های بتنی بدلایل مختلفی آسیب می بیند و نیازمند اجرای عملیات ترمیم بتن می شود . وجود اشکالات متعدد در ساخت و نحوه ی بهره برداری از جمله دلایل اصلی نیازمندی ساختمان به ترمیم و تقویت سازه ی بتنی است . خوردگی ، سایش ، پوسیدگی ، یخ زدگی و .... همگی از عوامل آسیب زا و مخرب سازه است که سبب کاهش مقاومت بتن و نتیجه ضعف سازه می گردد . 
در این مقاله قصد داریم به یخ زدگی بتن ، ترمیم یخ زدگی بتن و روش ترمیم یخ زدگی بتن بپردازیم . 
در ابتدا به نحوه ی آسیب ناشی از یخ زدگی بتن می رسیم ، همانطور که می دانید بتن در دمای پایین به کندی سخت می شود و اگر پیش از سخت شدن بتن دمای محیط بسیار پایین بیاید بدلیل کند شدن روند سخت شدگی بتن ، آب درون ترکیب بتن دیر تر به مصرف هیدراتاسیون می رسد . لذا آب مانده در بتن شروع به منجمد شدن می کند و بدنبال آن حجم آب یخ زده افزایش پیدا می کند . از طرفی ماده ی بتن در دمای پایین دچار جمع شدگی و کاهش حجم می شود اما در این رایط که آب همچنان درون بتن باقی مانده و در حال یخ زدن است بدلیل افزایش حجم آب درون بتن فشار زیادی از داخل بتن برای انبساط حجم ناشی از یخ زدگی آب به ماده ی بتن وارد می شود . تضاد موجود بین تمایل بتن به کاهش حجم در سرما و از طرفی افزایش حجم آب درون آن سبب فشار به بتن و در آخر ترک خوردن آن می شود . لازم بذکر است اگر یخ زدگی بتن پس از سخت شدن و گیرش بتن اتفاق بیافتد بدلیل مصرف حجم وسیعی از آب در فرآیند هیدراتاسیون و باقی ماندن مقدار ناچیزی از آن در بتن ، پدیده ی یخ زدگی بتن آسیب کمتری به بتن وارد می کند و اثرات مخرب آن بالطبع کمتر است . اما در هر دو حالت بتن نیازمند اجرای عملیات ترمیم بتن یخ زده به جهت مقاوم سازی بتن خواهد بود . 
لازم بذکر است بدلیل اینکه گسترش بتن در هنگام یخ زدگی بصورت کامل انجام نشده بود ، پس از ذوب شدن یخ نیز بتن به حجم اولیه خود باز نمی گردد و در حجم جدید شروع به سخت شدن می کند اما بدلیل کند بودن روند سختی در دمای پایین ممکن است حین گیرش بتن در حجم جدید ، ماده ی بتن چندین بار دچار پدیده ی یخ زدگی و ذوب شدن و در پی آن آسیب های ناشی از آن می گردد . به همین دلیل چنین بتنی به شدت آسیب پذیر و در برابر نیروهای وارده ضعیف خواهد بود . 
لازم بذکر است قطعات حجیم بتنی به مراتب تحمل بالاتری در برابر پدیده ی یخ زدگی نسبت به قطعات نازک تر دارند بدلیل اینکه گرمای ناشی از هیدراتاسیون و در قطعات بزرگتر بیشتر است بعلاوه ی اینکه قطعات حجیم بتنی می توانند این حرارت را زمان طولانی تری در درون خود حفظ کنند لذا دمای پایین محیط بیرون فشاری کمتری به آنها وارد می کند و در شرایطی که مقاومت فشاری بتن بین ۵۰ الی ۶۰ کیلوگرم به سانتی متر مربع است ، اثرات ناچیز از پدیده ی یخ زدگی به قدری ناچیز می گردد که می توان آنرا صفر در نظر گرفت . از موارد ذکر شده نتیجه می گیریم که برای داشتن بتن مقاوم بهتر است عملیات بتن ریزی در دمای پایین انجام نگیرد ولی اگر ناچار به اجرای بتن در سرما بودیم می توان با رعایت نکاتی از بوجود آمدن بتن کم مقاومت و ضعیف پیشگیری کرد . برخی از نکات که هنگام بتن ریزی در زمستان باید در نظر داشته باشیم عبارتند از : 

۱- استفاده از بتن با درصد بالای سیمان 
۲- برای کاستن از مقدار آب در بتن بهتر است از روان کننده یا زودگیر ها استفاده شود 
۳- حتی الامکان از میزان آب درون بتن کاسته شود (بتن خشک باشد)
۴- افزودن مواد حباب زا 
۵- زمان بتن ریزی باید ساعتی تعیین شود که سرما در حداقل میزان خود باشد و بتن قبل از شروع سرما تا حد زیادی سخت شده باشد و هنگام پایین آمدن دما بتن در حال آزاد کردن حرارت ناشی از هیدراتاسیون باشد . 
۶- بتن و مصالح باید از هرگونه برف و یخ زدگی پاکسازی گردند . 
۷- اگر هنگام بتن ریزی دمای هوای محیط از صفر درجه پایین تر باشد لازم است پس از بتن ریزی روی بتن با پوشش از جنس لحاف پوشیده شود تا تبادل دما صورت نگیرد . 
۸- در صورتیکه حین بتن ریزی به طور ناگهانی دما به شدن پایین بیاید و امکان یخ زدگی وجود داشته باشد لازم است تا آتش روشن شود یا با سایر وسایل گرمایشی دمای محیط را بالا آورد . 
۹- برای پیشگیری از یخ زدگی بتن می توان از کاه با ضخامت حدودی ۲۵ سانتی متر در بتن استفاده کرد 
۱۰- باید توجه داشت تا هنگام بتن ریزی فونداسیون ، زمین یخ زده نباشد . 
 

روش ترمیم بتن یخ زده 

عمدتا بدلیل وجود مقدار زیادی آب در بتن که بر اثر دمای پایین محیط دچار یخ زدگی شده است تغییرات ظاهری فراوانی بروز می کند که از جمله اصلی ترین تغییرات نمایان شده روی سطح بتن یخ زده ، بوجود آمدن ترک در بتن می باشد که در ادامه ممکن است منجر به پوسته پوسته شدن سطح بتن و جمع شدگی لایه های بتن در اثر فشار شود . تمام این تغییرات در نهایت باعث تخریب بتن و بوجود آوردن تغییرات نامطلوب در بتن نظیر کاهش پایایی ، ناهمگنی و کم شدن مقاومت بتن می گردد که نیازمند اجرای ترمیم بتن یخ زده می شود . ضمنا یخ زدگی در بخش هایی از بتن که دارای ضخامت پایین نسبت به سایر نواحی می باشد عدم گیرایی بتن و کاهش انعطاف پذیری به وضوح نمایان می گردد . یخ زدگی بتن در بتن ستون ها نیز بصورت ظهور ترک های ریز نمایان می شود که با وارد کردن ضربات کم بخش های سطحی بتن به سهولت قابل کنده شدن است و همین امر نشان دهنده ی مقاومت پایین بتن و نیاز شدید به اجرای عملیات مقاوم سازی بتن می باشد .  
همانطور که پایین تر به آن اشاره کردیم یخ زدگی در بتن پیش از سخت شدن آن در شرایطی که همچنان خیس است یکی از فاکتورهای مخرب اصلی می باشد که باعث بوجود آمدن تنش های مخرب درونی و در نهایت ترک خوردن بتن بر اثر یخ زدگی و ذوب شدگی متناوب می گردد. این عوامل موجب تشکیل ظاهر پولکی در سطح بتن می گردد که با گذر زمان عمق خرابی حاصل از یخ زدگی و نیاز به ترمیم بتن افزایش می یابد .